Server Message Block (SMB) Protokolü Nedir?
Server Message Block (SMB) protokolü, ağ üzerindeki dosya paylaşımını, yazıcı erişimini ve diğer ağ kaynaklarına erişimi sağlamak için kullanılan bir iletişim protokolüdür. 1980’lerde IBM tarafından geliştirilen bu protokol, Microsoft tarafından benimsenmiş ve Windows işletim sistemleri arasında veri iletimi için yaygın bir yöntem haline gelmiştir. Günümüzde diğer işletim sistemleri de SMB’yi desteklemektedir.
İletişim Modeli
SMB, istemci-sunucu mimarisine dayanan bir yanıt-talep (response-request) protokolüdür. İletişim süreci aşağıdaki adımları içerir:
- İstemci İsteği: İstemci, sunucuya bir SMB isteği gönderir.
- Sunucu Yanıtı: Sunucu, isteği alır ve istemciye bir yanıt gönderir.
- İletişim Kanalı: İstemci yanıtı aldıktan sonra iletişim kanalı kurulur.
- Kaynak Erişimi: İstemci, sunucu ile etkileşimde bulunarak paylaşılan kaynaklara erişim talep eder veya işlemler gerçekleştirir.
Örnek Senaryo
Örneğin, ofisteki bir yazıcı, ofis yöneticisinin bilgisayarına bağlıysa ve bir belge yazdırmak istiyorsanız, bilgisayarınız (istemci) yazdırma isteği ile ofis yöneticisinin bilgisayarına (sunucu) bir talep gönderir. SMB protokolü, bu isteği iletmek için kullanılır ve sunucu, isteğin durumu hakkında bir yanıt gönderir (örneğin, sıraya alındı, yazdırıldı veya mürekkep bitmiş).
Temel Özellikler
- Dosya Paylaşımı: Ağ üzerindeki kullanıcıların dosya ve klasörleri paylaşmasına olanak tanır.
- Yazıcı Paylaşımı: Ağ üzerindeki yazıcılara erişimi ve paylaşımını yönetir.
- Kimlik Doğrulama: Kullanıcıların ağa güvenli bir şekilde giriş yapmasını ve kaynaklara erişimini kontrol eder.
- Ağ Üzerinden Erişim: Ağdaki bilgisayarlar arasında dosya transferi ve iletişim sağlar.
Port Kullanımı
- SMB 1.0: Öncelikle NetBIOS üzerinden çalışır ve TCP/IP üzerinde 137, 138 ve 139 numaralı portları kullanır.
- SMB 2.0 ve Üstü: Doğrudan TCP/IP üzerinde çalışır ve 445 numaralı portu kullanır.
SMB Versiyonları
SMB, zamanla farklı sürümlerle gelişmiştir. Önemli sürümler şunlardır:
- SMB 1.0 (1984): IBM tarafından DOS ortamında dosya paylaşımı için geliştirildi.
- CIFS (Common Internet File System) (1996): Microsoft tarafından geliştirilen bir SMB varyantıdır ve daha büyük dosya boyutları desteği eklemiştir.
- SMB 2.0 (2006): Windows Vista ile birlikte gelmiş ve ağ üzerindeki iletişimi optimize etmiştir.
- SMB 2.1 (2010): Windows 7 ile tanıtılmıştır ve önbellekleme ile enerji verimliliği geliştirmeleri içerir.
- SMB 3.0 (2012): Windows 8 ile birlikte gelmiş, performans ve güvenlik iyileştirmeleri sunmuştur.
- SMB 3.1.1 (2015): Windows 10 ile birlikte gelmiş ve gelişmiş şifreleme ile kimlik doğrulama özellikleri eklenmiştir.
Güvenlik Zafiyetleri
2017 yılında, WannaCry ve Petya fidye yazılımları, SMB 1.0’daki bir güvenlik açığını kullanarak ağa yayıldı. Microsoft, bu zafiyet için bir yamanın yayınlandığını duyurmuş ve kullanıcıların SMB 1.0’ı devre dışı bırakmalarını önermiştir.
Sonuç
SMB, ağ kaynaklarına erişim sağlamak için kritik bir rol oynamaktadır ve yerel ağlarda dosya paylaşımı için standart bir yöntem haline gelmiştir. SMB protokolünü güvenli ve etkili bir şekilde kullanmak, ağ yönetimi açısından önemlidir.